Την πρώτη χρονιά της επιδημίας της νόσου Covid-19, έχουν καταγραφεί πολλές καλά επιβεβαιωμένες λοιμώξεις από τον «ανθρώπινο» κορονοϊό SARS CoV-2 σε ζώα συντροφιάς (γάτες και σκυλιά), σε ζώα που ζουν σε ζωολογικούς κήπους, καθώς και σε ζώα εκτροφής όπως τα μινκ.

Ομως, αυτό που θα πρέπει να μας φοβίζει περισσότερο δεν είναι οι ελεγχόμενες μολύνσεις των ζώων συντροφιάς ή και των αιχμάλωτων ζώων που ζουν στα ζωολογικά πάρκα, αλλά η δυνατότητα λοίμωξης των άγριων ζώων που ζουν στη φύση ή και στις πόλεις των ανθρώπων

Σε αυτή τη φάση της πανδημίας της νόσου Covid-19, ένα από τα πιο καυτά ζητήματα είναι οι συνέπειες της διάδοσης των νέων και πιθανά πιο μολυσματικών παραλλαγών του κορονοϊού.

Οπως είδαμε την προηγούμενη εβδομάδα, από αυτές ξεχωρίζουν για την υψηλή μεταδοτικότητά τους η βρετανική, η νοτιοαφρικανική, η βραζιλιάνικη και δύο αμερικανικές παραλλαγές του αρχικού κορονοϊού, ο οποίος μεταλλασσόμενος εξαπλώνεται, εδώ κι έναν χρόνο, παντού στις πέντε ηπείρους.

Ενα από τα πιο αγωνιώδη ερωτήματα που εκατομμύρια άνθρωποι θέτουν, τους τελευταίους μήνες, είναι κατά πόσο τα αγαπημένα μας ζώα συντροφιάς ή ορισμένα από τα εκτρεφόμενα ζώα ενδέχεται να μολυνθούν από εμάς με τον κορονοϊό ή αν, αντίθετα, μπορούν αυτά να μολύνουν εμάς, εφόσον γίνουν φορείς; Αντί να αναζητούν ακριβείς επιστημονικές απαντήσεις σε αυτό το διττό βασανιστικό ερώτημα, οι υπεύθυνοι υγειονομικοί φορείς έτειναν, μέχρι πολύ πρόσφατα, να υποβαθμίζουν και μάλλον να υποτιμούν αυτήν την επιπρόσθετη επιδημική απειλή.

H πρώτη συστηματική έρευνα σχετικά με τη δυνατότητα ή όχι του νέου κορονοϊού να μεταδίδεται και σε άλλα είδη ζωών εκτός από τον άνθρωπο, δημοσιεύτηκε τον προηγούμενο χρόνο, στις 21 Αυγούστου 2020, στο διεθνούς κύρους επιστημονικό περιοδικό «PNAS» της αμερικανικής Ακαδημίας Επιστημών (Proceedings of the National Academy of Sciences). Πρόκειται για τη συγκριτική ανάλυση 410 διαφορετικών ειδών σπονδυλωτών, από την βιοχημική και γονιδιωματική ανάλυση των οποίων προέκυψαν οι πρώτες σαφείς ενδείξεις ότι το ανθρώπινο είδος δεν είναι ούτε ο αποκλειστικός ξενιστής ούτε και το μοναδικό θύμα της επιδημίας του νέου κορονοϊού.

Αντίθετα, όπως όλα έδειχναν από τότε, διάφορα είδη ζώων μπορούσαν να μολυνθούν και, ενδεχομένως, να νοσήσουν από τον «ανθρώπινο» κορονοϊό. Δεν είναι, όμως, όλα τα είδη ζώων εξίσου ευάλωτα και ευπαθή στις μολύνσεις από τον SARS-CoV-2, κάποια είδη κινδυνεύουν περισσότερο και άλλα λιγότερο ή και καθόλου.

Συνοψίζοντας αυτές τις πρωτοποριακές έρευνες γράφαμε: «Οι μέχρι σήμερα έρευνες δεν επιβεβαιώνουν τη μετάδοση του κορονοϊού από τα κατοικίδια ζώα στους ανθρώπους, αλλά, στις πρώτες διαπιστωμένες περιπτώσεις, συμβαίνει το ακριβώς αντίστροφο, δηλαδή η μετάδοση του ιού από τους ανθρώπους στα ζώα. Εξάλλου, τα αγαπημένα κατοικίδια αποτελούν παρηγοριά για τους ανθρώπους που ζουν σε συνθήκες παρατεταμένης καραντίνας» (βλ. «Μηχανές του Νου», 19-09-20).

Από τον άνθρωπο στα κατοικίδια ζώα

Σήμερα, επτά μόλις μήνες μετά, σχετικές έρευνες σε όλο τον κόσμο επιβεβαίωσαν και διεύρυναν σημαντικά αυτές τις πρώτες ανακαλύψεις, προσφέροντάς μας μία πολύ πιο ακριβή εικόνα της μολυσματικότητας και της επιρροής της επιδημίας των κορονοϊών, όχι μόνο στους ανθρώπους αλλά και σε άλλα είδη ζώων.

Εν τω μεταξύ, την εξάπλωση της νέας επιδημίας διευκόλυνε η συσσώρευση μεταλλάξεων, οι οποίες οδήγησαν σε παραλλαγές του αρχικού κορονοϊού. Οι πιο επιτυχημένες από αυτές τις παραλλαγές διευκολύνουν, αφενός, την είσοδο των κορονοϊών στα κύτταρα των ξενιστών τους και, αφετέρου, την ταχύτερη διάδοσή τους τόσο σε ανθρώπινους όσο και σε ζωικούς πληθυσμούς.

Για παράδειγμα, η βρετανική παραλλαγή του κορονοϊού που ονομάζεται «B.1.1.7», απομονώθηκε πρώτη φορά σε ανθρώπους στην Αγγλία τον Σεπτέμβριο του 2020, ενώ η πρώτη περίπτωση λοίμωξης στην Ευρώπη ανιχνεύτηκε στις 9 Νοεμβρίου 2020. Εκτοτε, πλήθος ατόμων που είχαν μολυνθεί από την βρετανική παραλλαγή εντοπίστηκαν στη Δανία, Σουηδία, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Ελλάδα και τον Λίβανο.

«Τα τεστ ανίχνευσης και ιχνηλάτησης στη Βρετανία έδειξαν ότι αυτή η παραλλαγή του κορονοϊού, από τις 20 Σεπτεμβρίου μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου 2020 αντιστοιχούσε στο 28% των συνολικών μολύνσεων, ενώ την πρώτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου είχε ήδη ανέλθει στο 62%, απόδειξη της υψηλής μολυσματικότητας και μεταδοτικότητας της», όπως αναφέραμε στο προηγούμενο άρθρο για τις παραλλαγές του κορονοϊού (βλ. «Μηχανές του Νου», 27.03.2021).

Αραγε, η βρετανική παραλλαγή, που πολύ γρήγορα εξαπλώθηκε σε 82 χώρες και σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη, επηρεάζει τη μεγαλύτερη μολυσματικότητα του κορονοϊού αποκλειστικά στους ανθρώπους ή και σε άλλα είδη ζώων, με τα οποία έρχονται σε στενή επαφή οι άθρωποι-φορείς του κορονοϊού;

Πρώτοι οι ερευνητές στο Κτηνιατρικό Κέντρο RVRC (Ralph Veterinary Referral Center) στην Αγγλία, διαπίστωσαν ότι από πρώτα 18 ύποπτα κατοικίδια ζώα, είχαν όντως μολυνθεί 11 (οκτώ γάτες και τρεις σκύλοι) από τη βρετανική παραλλαγή «B.1.1.7» του SARS-Cov2 και σε ορισμένες περιπτώσεις τα μολυσμένα κατοικίδια εμφάνιζαν πολύ σοβαρές νόσους.

Πράγματι, μεταξύ Δεκεμβρίου 2020 και Φεβρουαρίου 2021, το Καρδιολογικό Τμήμα του Κτηνιατρικού Κέντρου (RVRC), κατέγραψε μια σημαντική αύξηση του αριθμού των μολυσμένων από τη βρετανική παραλλαγή κατοικίδιων που παρουσίαζαν μυοκαρδίτιδα: αύξηση κατά 8,5% των περιστατικών μυοκαρδίτιδας στις γάτες και κατά 4,3% σε σκύλους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η μυοκαρδίτιδα, τόσο στους ανθρώπους όσο και σε άλλα ζώα (θηλαστικά), είναι η φλεγμονώδης νόσος του καρδιακού μυός που έχει συνήθως ιογενή αίτια, οφείλεται δηλαδή στην άμεση επίδραση του λοιμογόνου παράγοντα στο μυοκάρδιο που, ενίοτε, οδηγεί σε σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια.

Το περίεργο είναι ότι κανένα από τα κατοικίδια ζώα με τη μυοκαρδίτιδα δεν εμφάνιζε τα άλλα τυπικά συμπτώματα της νόσου Covid-19 των ανθρώπων, δηλαδή οξεία πνευμονία ή, έστω, γρίπη και, έπειτα από λίγες ημέρες εντατικής θεραπείας, όλα τους τα συμπτώματα βελτιώθηκαν κλινικά. Μόνο μία από τις μολυσμένες γάτες υποτροπίασε έπειτα από μία εβδομάδα –έπεσε σε βαθύ λήθαργο, είχε έντονη καρδιακή αρρυθμία ή ανεξέλεγκτη ταχυκαρδία– ώστε οι ιδιοκτήτες της αναγκάστηκαν να καταφύγουν στην ευθανασία.

Εντούτοις, η μυοκαρδίτιδα είναι ένα από τα πολύ πιθανά και αναμενόμενα συμπτώματα της λοίμωξης από τον κορονοϊό SARS-CoV-2, στους ανθρώπους! Συνεπώς, οι Βρετανοί κτηνίατροι, σε μια περίοδο έξαρσης της επιδημίας του κορονοϊού, είχαν κάθε λόγο να διερευνήσουν σε βάθος τα αίτια της μυοκαρδίτιδας των 11 πρώτων τετράποδων ασθενών τους, που, επιπλέον, ποτέ μέχρι τότε δεν είχαν καρδιακά προβλήματα, όπως εξηγεί σχετικό άρθρο του έγκυρου επιστημονικού περιοδικού «Science», που παρουσιάζει αυτές τις έρευνες.

Το εύλογο αλλά εντυπωσιακό συμπέρασμα αυτών των ερευνών είναι ότι αυτά τα κατοικίδια, ενώ δεν έπασχαν από κάποιο καρδιακό νόσημα, εμφάνισαν όλα μυοκαρδίτιδα μόνο αφού μολύνθηκαν με τον κορονοϊό από τους ιδιοκτήτες τους, οι οποίοι είχαν νοσήσει από Covid-19, τρεις με έξι εβδομάδες πριν αρρωστήσουν τα κατοικίδιά τους!

Επιπλέον, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι μολύνσεις των κατοικιδίων, που οφείλονται στη στενή επαφή με τους ιδιοκτήτες τους, ακολουθούσαν μία δυναμική ανάλογη με τις μολύνσεις των ιδιοκτητών τους.

Με άλλα λόγια, η βρετανική παραλλαγή του κορονοϊού που μολύνει τα κατοικίδια ακολουθεί, με κάποια μικρή χρονική καθυστέρηση, τη δυναμική διάδοσης της ίδιας παραλλαγής στους ανθρώπους: πρώτη φορά, κατά τα μέσα Δεκεμβρίου 2020, εντοπίζονται στην Αγγλία κάποια κατοικίδια που έχουν μολυνθεί, η εξάπλωση των μολύνσεων στα κατοικίδια κορυφώνεται σταδιακά τον Ιανουάριο 2021 και φτάνει σε απρόσμενα υψηλά ποσοστά στα μέσα Φεβρουάριου.

Ομως, και εκτός Αγγλίας υπάρχουν περιπτώσεις λοίμωξης κατοικιδίων από ανθρώπινους κορονοϊούς. Στις αρχές του προηγούμενου μήνα, Αμερικανοί ερευνητές του πανεπιστημίου του Τέξας (Texas A&M University) ανακοίνωσαν ότι εντόπισαν έναν σκύλο και μία γάτα που ζούσαν στο ίδιο σπίτι και είχαν μολυνθεί από τη βρετανική παραλλαγή του κορονοϊού, που τους μετέδωσαν οι μολυσμένοι ιδιοκτήτες τους. Το ίδιο συνέβη στην Ιταλία, όπου στη Λομβαρδία εντοπίσθηκε μία γάτα, που ο ιδιοκτήτης της είχε μολυνθεί και νοσήσει από τη βρετανική παραλλαγή του κορονοϊού.

Η αμφίδρομη πορεία της νόσου Covid-19

Ενα από τα αγωνιώδη ερωτήματα που θέτουν, τους τελευταίους μήνες, εκατομμύρια άνθρωποι είναι: Κατά πόσο τα κατοικίδια ζώα μπορούν να μολυνθούν από εμάς με τον κορονοϊό ή αν, αντίθετα, μπορούν αυτά να μολύνουν εμάς, εφόσον γίνουν φορείς;

Δεδομένης της απουσίας ικανοποιητικών επιστημονικών απαντήσεων σε αυτό το διττό ερώτημα, οι υπεύθυνοι υγειονομικοί φορείς, μέχρι πολύ πρόσφατα, έτειναν να υποτιμούν τους πιθανούς κινδύνους και μάλλον να αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν το επιπρόσθετο πρόβλημα της επιρροής που ασκούν οι πιο επιτυχημένες παραλλαγές του νέου κορονοϊού στα μη ανθρώπινα είδη ζώων, αν και αυτές μπορούν να επηρεάσουν τη μελλοντική εξέλιξη της επιδημίας.

Εστιάζουν δηλαδή αποκλειστικά στην επιδημία των λοιμώξεων μεταξύ των ανθρώπων (ενδοειδικές λοιμώξεις) ενώ παραβλέπουν τη σημασία των λοιμώξεων μεταξύ διαφορετικών ζωικών ειδών (διαειδικές λοιμώξεις) και συγκεκριμένα στη δυνατότητα αμοιβαίας μετάδοσης του κορονοϊού μεταξύ ανθρώπων και άλλων θηλαστικών, που γνωρίζουμε πια με βεβαιότητα ότι μπορούν επίσης να είναι ξενιστές του κορονοϊού SARS CoV-2.

Πράγματι, τον τελευταίο χρόνο έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 50 επαρκώς επιβεβαιωμένες λοιμώξεις από τον «ανθρώπινο» κορονοϊό SARS CoV-2 σε πολλά ζώα συντροφιάς (γάτες και σκυλιά), σε ζώα που ζουν σε ζωολογικούς κήπους (8 τίγρεις και 3 λιοντάρια στις ΗΠΑ), καθώς και σε ζώα εκτροφής όπως τα μινκ, δηλαδή το ευρωπαϊκό και το αμερικανικό βιζόν.

Τα μινκ είναι τα συμπαθητικά αλλά ιδιαίτερα ταλαιπωρημένα από τους ανθρώπους σαρκοφάγα θηλαστικά, που ανήκουν στην οικογένεια των μουστελιδών, τα οποία αποδεδειγμένα μπορούν να μολύνονται από τον κορονοϊό και γι’ αυτό αρκετές χώρες, όπως η Δανία και η Ολλανδία, προχώρησαν στη θανάτωση εκατομμυρίων μινκ για να εμποδίσουν τη διάδοση του κορονοϊού και την πιθανή αναμόλυνση των ανθρώπων από αυτά. Αν και δεν έχει αποδειχτεί ότι τα μινκ, μολονότι μολύνονται τα ίδια, είναι σε θέση να μεταδίδουν τον ιό μεταξύ τους ή σε άλλα είδη.

Από όλα τα είδη ζώων οι γορίλες και οι χιμπατζήδες είναι πιθανότατα τα πιο επιρρεπή είδη όσον αφορά τη μετάδοση της νόσου Covid-19 από τον άνθρωπο, εξαιτίας του ότι είναι τόσο γονιδιακά όσο και φυσιολογικά περισσότερο συγγενείς σε εμάς από τα υπόλοιπα θηλαστικά. Κάτι που επιβεβαιώθηκε πρόσφατα στις ΗΠΑ, στο Σαν Ντιέγκο, όταν δύο γορίλες που ζούσαν σε ζωολογικό κήπο βρέθηκαν θετικοί στην Covid-19, την οποία «κόλλησαν» από δυο ανθρώπους που τους φρόντιζαν και ήταν φορείς επειδή είχαν ήδη νοσήσει.

Ομως, αυτό που θα πρέπει να μας φοβίζει περισσότερο δεν είναι οι ελεγχόμενες μολύνσεις των ζώων συντροφιάς ή και των αιχμάλωτων ζώων που ζουν στα ζωολογικά πάρκα, αλλά η δυνατότητα λοίμωξης των άγριων ζώων που ζουν στη φύση ή και στις πόλεις των ανθρώπων, γιατί τότε το όνειρο της ιχνηλάτησης και του ελέγχου μέσω εμβολίων της επιδημίας θα ήταν ανέφικτο. Διότι θα ήταν πρακτικά αδύνατον να ελέγχουμε τις νέες μεταλλάξεις και τις παραλλαγές του κορονοϊού στα άγρια ζώα.

Συνεπώς, δεν μπορεί πια η Covid-19 να θεωρείται ένα νόσημα που μεταδίδεται αποκλειστικά μεταξύ των ανθρώπων, δεν είναι δηλαδή μόνο «ανθρωπονόσος», αλλά «ανθρωποζωονόσος», αφού ο κορονοϊός ως μολυσματικός παράγοντας μπορεί να μεταδίδεται από τους ανθρώπους σε άλλα είδη ζώων.

www.efsyn.gr

Αυτό το κείμενο εκτυπώθηκε από το hellenicvoiceny.com, στη διεύθυνση
: http://www.hellenicvoiceny.com/index.php?option=com_content&task=view&id=14048&Itemid=36