Αυτό καθίσταται ακόμη πιο εμφανές αν αναλογιστεί κανείς την περίπτωση των Βαρωσίων, τα οποία από το 1974 βρίσκονται πίσω από ένα συρματόπλεγμα, παρά το ότι υπάρχουν ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας που απαιτούν ρητά την επιστροφή της κλειστής πόλης των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους της.

Την ομηρία της Αμμοχώστου επιβεβαιώνει, εξάλλου, με επίσημο μάλιστα τρόπο ο πρώην Πρόεδρος της Τουρκίας Κενάν Εβρέν, ο οποίος σε δηλώσεις του στον τηλεοπτικό σταθμό CNN Turk, το Νοέμβριο του 2002, παραδέχτηκε ότι η Τουρκία πήρε περισσότερα εδάφη ''με σκοπό να τα αξιοποιήσουμε στη συνέχεια, στις διαπραγματεύσεις'' και συμπλήρωσε: ''Οταν όμως οι δυνάμεις μας δεν αντιμετώπισαν καμία αντίσταση, προχώρησαν. Απλώς ρώτησαν τι να κάνουμε και τους είπαν προχωρήστε.

Δεν υπήρχε η Αμμόχωστος στα σχέδια''. 

 Το ''διαπραγματευτικό χαρτί'', η Τουρκία το διατηρεί για τόσα χρόνια, αγνοώντας τις εκκλήσεις και προτροπές, όπως αυτές περιλαμβάνονται σε διάφορα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που καλούν την Αγκυρα ρητώς και απεριφράστως να μεταβιβάσει την πόλη στη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών. 

 Το ψήφισμα 550, που εγκρίθηκε το 1984, αναφέρει ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας ''θεωρεί απόπειρες για εποικισμό οποιουδήποτε τμήματος των Βαρωσίων από πρόσωπα άλλα από τους κατοίκους τους ως απαράδεκτες και απαιτεί τη μεταβίβαση αυτής της περιοχής στη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών.''

 Στο ψήφισμα 789, που εγκρίθηκε το 1992 αναφέρεται πως το Συμβούλιο Ασφαλείας σημειώνει ότι ''με σκοπό την εφαρμογή του ψηφίσματος 550, η περιοχή που βρίσκεται τώρα κάτω από τον έλεγχο της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών επεκταθεί για να συμπεριλάβει τα Βαρώσια…''. 

 Τα Βαρώσια δεν θα μπορούσαν να απουσιάσουν και από τη συμφωνία Κυπριανού - Ντενκτάς της 19ης Μαΐου του 1979, η οποία στο πέμπτο σημείο της αναφέρει ότι ''προτεραιότητα θα δοθεί στην επίτευξη συμφωνίας για την επανεγκατάσταση στα Βαρώσια υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, ταυτόχρονα με τη μελέτη από τους συνομιλητές της συνταγματικής και της εδαφικής πτυχής μιας συνολικής συμφωνίας. Μετά την επίτευξή της, η συμφωνία για τα Βαρώσια θα εφαρμοστεί χωρίς να αναμένεται το αποτέλεσμα της συζήτησης πάνω στις άλλες πτυχές του κυπριακού προβλήματος''. Αυτό που σημειώνει η πρόνοια αυτή είναι πως η μεταβίβαση της περιοχής δεν συνδέεται με τη συνολική λύση του Κυπριακού.  

Η κατοχική δύναμη εδώ και δεκαετίες αγνοεί τις επιταγές του Διεθνούς Οργανισμού. Στο γιατί η Τουρκία δεν εφαρμόζει τα ψηφίσματα, που έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα, απαντά η Υπουργός Εξωτερικών Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή, η οποία σε δηλώσεις στο ΚΥΠΕ τονίζει πως ''η Τουρκία κρατά αιχμάλωτη μία ευρωπαϊκή πόλη για διαπραγματευτικούς λόγους.

 Αποτελεί ντροπή για την Ευρώπη, αλλά και την ανθρωπότητα να παραμένει μια πόλη αιχμάλωτη και οι κάτοικοί της να μην μπορούν να επιστρέψουν στις εστίες τους''. Από την πλευρά του ο Δήμαρχος της κατεχόμενης πόλης, Αλέξης Γαλανός, συμπληρώνει ότι ''η πόλη μας δεν επιστρέφεται για λόγους εκβιασμού''. 

 Η Αμμόχωστος μετά το μαύρο Ιούλη του 1974 αποτέλεσε το ''διαπραγματευτικό χαρτί'' της Τουρκίας και της υποτελούς της διοίκησης στην κατεχόμενη Κύπρο. Ο Ραούφ Ντενκτάς, ο τέως ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, ''έπαιξε το χαρτί'' της Αμμοχώστου πάμπολλες φορές, συνοδεύοντάς το με πρόνοιες που υπονοούσαν έμμεσα την αναγνώριση δομών στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. 

 Ακόμη και ο Μπουλέντ Ετζεβίτ, ο πρωθυπουργός της εισβολής, στις αρχές του 1978 όταν υπέβαλε στον τότε ΓΓ του ΟΗΕ, προσφάτως αποβιώσαντα Κουρτ Βάλντχαϊμ, προτάσεις για λύση του Κυπριακού, οι οποίες διαλάμβαναν ''αναπροσαρμογές της ε/κ και της τ/κ ζώνης'', στις οποίες περιλαμβάνονταν και περιοχή των Βαρωσίων. 

 Τον Ιούλιο του 1978 σε μια προσπάθειά του να δημιουργήσει εντυπώσεις ενόψει της συζήτησης στο αμερικανικό Κογκρέσο για το εμπάργκο όπλων κατά της Τουρκίας, ο κ. Ντενκτάς υπέβαλε ''νέα προσφορά'' για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, ενώ για το θέμα των Βαρωσίων υπέβαλε στο ΓΓ του ΟΗΕ πρόταση που περιλάμβανε την ενδεχόμενη επιστροφή μέχρι και 35.000 ατόμων, υπό τον όρο ότι ''ο καθορισμός της περιοχής για επανεγκατάσταση θα λάμβανε υπόψη τις ανάγκες ασφάλειας της τ/κ κοινότητας''.

 Ωστόσο η πρόταση αυτή δεν προνοούσε αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, κάτι που οδήγησε την ε/κ πλευρά να το απορρίψει και να θέσει δικές της προτάσεις, οι οποίες απορρίφθηκαν από τον κ. Ντενκτάς. 

 Εκτοτε ο Ραούφ Ντενκτάς ήγειρε επανειλημμένως θέμα Αμμοχώστου, όπως το 2003, όταν σε μια κίνηση εντυπωσιασμού, απέστειλε επιστολή στο ΓΓ των ΗΕ Κόφι Ανάν, με την οποία εισηγείτο την επαναφορά των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) του 1993, που είχαν υποβληθεί από τον τότε ΓΓ Μπούτρος Γκάλι, και εισηγήθηκε την επιστροφή των Ε/Κ στην Αμμόχωστο, υπό την προϋπόθεση ότι θα άνοιγε το αεροδρόμιο Λευκωσίας. 

 Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, καθίσταται σαφές πως η Αμμόχωστος αποτελεί το ''χαρτί'' της Τουρκίας στην όποια διαπραγματευτική διαδικασία για λύση του Κυπριακού. Αφού και ο ίδιος ο Οργανισμός έχει ψηφίσματα που απαγορεύουν τον εποικισμό της πόλης, κάποιος μπορεί να υποστηρίξει πως οι Τούρκοι και Τ/Κ προσπαθούν να την ''πουλήσουν ακριβά'' σε κάθε προοπτική λύσης.  

Τον Αύγουστο του 2004, το ενδεχόμενο επιστροφής της πόλης πήρε μια νέα δυναμική, όταν η Κυβέρνηση, σε απάντηση του γνωστού αιτήματος για άρση της λεγόμενης απομόνωσης μέσω του κοινοτικού κανονισμού για το ''απευθείας εμπόριο'' των Τουρκοκυπρίων, υπέβαλε μια πρόταση που θα μπορούσε να οδηγήσει υπό κάποιες προϋποθέσεις στην επιστροφή της πόλης.

Η πρόταση αυτή προνοούσε τη νομιμοποίηση της λειτουργίας του λιμανιού της Αμμοχώστου κάτω από την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και με τη συνδιαχείριση Ε/Κ και Τ/Κ, ούτως ώστε με ένα νόμιμο τρόπο να μπορούν να εξάγονται τα τ/κ προϊόντα προς την Ευρώπη και προς τον υπόλοιπο κόσμο, καθώς και την επιστροφή της περιφραγμένης πόλης, κάτω από τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών και την επιστροφή των νομίμων κατοίκων αυτή της πόλης, αφού προηγηθεί η ανοικοδόμησή της.

Ωστόσο, η Τουρκία απέρριψε την πρόταση της κυπριακής Κυβέρνησης, συνδέοντας την πρόταση με όρους όπως το άνοιγμα κατεχόμενων λιμανιών και αεροδρομίων και την έναρξη απευθείας εμπορίου μεταξύ Τ/Κ και ΕΕ. 

 Η πρόταση αυτή θα μπορούσε να δημιουργήσει προοπτική συνεργασίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων, καθώς και να μειώσει το χάσμα ''μεταξύ λόγων και έργων'', κατά τον όρο που χρησιμοποίησε ο τέως ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν το 2006. ''Αυτό ήταν το σκεπτικό της πρότασης της Κυβέρνησης προς την ΕΕ'', δήλωσε η κ. Μαρκουλλή και συνέχισε: ''Η πρόταση περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα συνεργασίας και ένα μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης των κατοίκων της Αμμοχώστου, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει ένα παράδειγμα και να κτίσει τις βάσεις της μελλοντικής συνεργασίας''. 

 Εξάλλου, σύμφωνα με τον τέως Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Χριστόδουλο Χριστοδούλου, η ανοικοδόμηση της Αμμοχώστου με βάση τους υπολογισμούς ανέρχεται στο ενάμισι δισεκατομμύριο λίρες, κάτι που σίγουρα θα δημιουργούσε σημαντικές προοπτικές συνεργασίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων.

  ''Μιλάμε για τεράστια ποσά τα οποία θα απορροφούσε και η ε/κ και η τ/κ κοινότητα μέσα από συνεργασίες, αυτό θα ήταν ένα εγχείρημα το οποίο θα δημιουργούσε μια τεράστια προοπτική συνεργασίας'', εξήγησε η Υπουργός Εξωτερικών. 

 Από πλευράς του, ο κ. Γαλανός είπε ότι η επιστροφή της Αμμοχώστου ''θα ήταν ένα σοβαρό βήμα επαναπροσέγγισης και συνεργασίας των δύο κοινοτήτων που μπορεί να επεκταθεί σε ολόκληρη την Κύπρο.

 Για το ενδεχόμενο επιστροφής της Αμμοχώστου, η Κυβέρνηση είχε προετοιμαστεί από το 2004 με τη σύσταση του Συμβουλίου Ανοικοδόμησης και Επανεγκατάστασης (ΣΑΕ), το οποίο, μεταξύ άλλων, στοχεύει ευρύτερα στον προγραμματισμό της επιστροφής σε εγκαταλειμμένα σπίτια και οικισμούς με τρόπο που να μην δημιουργηθούν προβλήματα, στη διευκόλυνση της επιστροφής σε περιοχές που θα επανέλθουν σε ελληνοκυπριακή διοίκηση και στη διασφάλιση ομαλής ανάπτυξης σε αυτές τις περιοχές.

 Λόγω της ιδιάζουσας θέσης της Αμμοχώστου το ΣΑΕ έχει ολοκληρώσει σχέδιο έκτακτης ανάγκης για το ενδεχόμενο επιστροφής της πόλης, το οποίο στα πρώτα στάδια προβλέπει τη διευκόλυνση του κόσμου για να μπορέσει να δει τα σπίτια του».  ''Υπήρχαν πάντα πολιτικές εξελίξεις που μας έδιναν μια ελπίδα, ένα παράθυρο ότι θα επιστραφεί η πόλη, οπότε εμείς έπρεπε να είμαστε έτοιμοι για το τι κάνουμε αν επιστρέφετο η πόλη.

 Αν αύριο υπάρξει επιστροφή της πόλης ξέρουμε πώς θα κινηθούμε'', εξήγησε στο ΚΥΠΕ ο Γαστών Νεοκλέους, ένας από τους τεχνοκράτες του ΣΑΕ και πρόσθεσε: ''Εχουμε σχέδιο για το οποίο το κράτος είναι ενήμερο και βάσει αυτού θα κινηθούμε.

 Αρα δεν θα βρεθούμε απροετοίμαστοι''.  Ωστόσο, η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι απορρίπτουν κάθε ενδεχόμενο επιστροφής της πόλης καθώς, όπως υποστηρίζουν, το θέμα αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί ''στο πλαίσιο συνολικής λύσης του προβλήματος'', μια θέση που απορρίπτει η κ. Μαρκουλλή, η οποία, παραπέμποντας στη Συμφωνία του 1979, λέγει ότι ''η Αμμόχωστος έχει ένα ξεχωριστό στάτους''. 

 Από πλευρά του, ο κ. Γαλανός υπενθυμίζει ότι η πόλη της Αμμοχώστου κρατείται από τουρκικά στρατεύματα. ''Πρόκειται για ένα έγκλημα πολέμου εν καιρώ ειρήνης'', λέγει και προσθέτει ότι η υποδομή της πόλης καταστρέφεται ολοένα και περισσότερο με την πάροδο του χρόνου και κάθε μέρα που περνά γίνεται και πιο δύσκολο να γίνει επανεγκατάσταση. 

 Δεν είναι τυχαίος άλλωστε ο χαρακτηρισμός της "πόλης - φάντασμα", ένας χαρακτηρισμός που δόθηκε από ένα Σουηδό δημοσιογράφο, τον Ζαν Ολαφ Μπένγκστον, ο οποίος επισκέφθηκε το λιμάνι της κατεχόμενης πόλης το 1977 και έγραψε τις εμπειρίες του στην εφημερίδα ''Κβαλπόστεν'':

''Η άσφαλτος στους δρόμους έχει σχισθεί κάτω από το ζεστό ήλιο και στα πεζοδρόμια έχουν βλαστήσει θάμνοι. Σήμερα, Σεπτέμβρης του 1977, τα τραπέζια είναι ακόμη στρωμένα, οι μπουγάδες απλωμένες και οι λαμπτήρες των δρόμων εξακολουθούν να ανάβουν.

Τα Βαρώσια είναι μια πόλη φάντασμα''.  Δυστυχώς η πόλη του Ευαγόρα ακόμα παραμένει ''μια πόλη φάντασμα'' και σε χειρότερη κατάσταση από αυτή που αντίκρισε ο Σουηδός δημοσιογράφος. Οι Αμμοχωστιανοί όμως καρτερούν την επιστροφή στην αγαπημένη τους πόλη. 

 (ΚΥΠΕ/ΓΣ/ΜΜ) 

Αυτό το κείμενο εκτυπώθηκε από το hellenicvoiceny.com, στη διεύθυνση
: http://www.hellenicvoiceny.com/index.php?option=com_content&task=view&id=713&Itemid=1