Προξένησε πλήγμα διαρκείας στη δημοκρατική διαδικασία και τη βαθιά πληγή του Κυπριακού που χαίνει ακόμη
45 χρόνια πριν

Κυπριακή τραγωδία, εθνική ήττα, πλήγμα διαρκείας στη δημοκρατική διαδικασία. Το οδυνηρότερο κατάλοιπο το άφησε ο εγκληματικός τυχοδιωκτισμός της χούντας του Ιωαννίδη στην Κύπρο. Προκάλεσε τη στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας, με τη συνενοχή ή την ανοχή Αμερικανών και Αγγλων και την αδράνεια της διεθνούς κοινότητας. Το πλήγμα αυτό δεν επουλώνεται, από τότε τα πράγματα στην Κύπρο είναι δύσκολο να επανέλθουν στην προηγούμενη κατάσταση· θα πρέπει να αναζητήσουμε νέες καταστάσεις και νέες μορφές συμβίωσης των δύο κυπριακών κοινοτήτων, πράγμα που αποδείχθηκε ακόμη πιο δύσκολο.

Οι συνέπειες στο φρόνημα και στην ψυχή μας είναι ακόμα πιο σοβαρές. Η κατάρρευση της δικτατορίας το καλοκαίρι του 1974 ήρθε μαζί με την πίκρα της εθνικής ήττας, στρατιωτικής και πολιτικής. Είναι δύσκολο να την αποδεχθούμε και να αντιμετωπίσουμε με τις δυνάμεις μας τις συνέπειές της. Μαζί με την πίκρα της ήττας, μας έμεινε και η εσωστρέφεια του προβληματικού αδικημένου που αποδίδει στους άλλους τις αιτίες της κακομοιριάς του και πιστεύει ότι όλοι οι άλλοι συνωμοτούν και βυσσοδομούν εναντίον του. Κατά βάθος ζούμε με το όνειρο μιας «ρεβάνς», χωρίς να ξέρουμε ποια μπορεί να είναι η μορφή της και ποιος ο χαρακτήρας της, με ποιες δυνάμεις και ποιες συμμαχίες θα την επιχειρήσουμε.

Ως έθνος πάντοτε είχαμε πρόβλημα αυτογνωσίας, να ξέρουμε και να αποφασίζουμε από πού ερχόμαστε και πού πηγαίνουμε και με ποιες δυνάμεις πορευόμαστε. Μετά την ήττα στην Κύπρο το πρόβλημα αυτό έγινε οξύτερο και κρισιμότερο.

Τα άλλα πλήγματα της δικτατορίας στο εθνικό σώμα, η κατάλυση των πολιτικών ελευθεριών, η ωμή καταπάτηση των ατομικών δικαιωμάτων και οι πολιτικές διώξεις, δεν νομίζω ότι άφησαν σοβαρά κατάλοιπα. Αντιθέτως, καθώς πολίτες διαφορετικών παρατάξεων βρέθηκαν στο ίδιο στρατόπεδο των διωκομένων, αναπτύχθηκε ένα είδος ενότητας και ομοψυχίας για πρώτη φορά μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Δεξιοί και αριστεροί άρχισαν να μιλούν μεταξύ τους και να ανακαλύπτουν ή απλώς να αναζητούν κοινούς σκοπούς και κοινές επιδιώξεις. Πιστεύω ότι αυτή η λαϊκή ενότητα εκφράσθηκε πολιτικά με την ευρύτατη αποδοχή της πρώτης μεταδικτατορικής εκλεγμένης από τον λαό κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ασφαλώς και με το δημοψήφισμα που καθιέρωσε το πολίτευμα της Προεδρικής Δημοκρατίας.

Οι αναμνήσεις από τις εξορίες, του εσωτερικού και εξωτερικού, από τις φυλακές και τα κρατητήρια, γρήγορα μετά την πτώση της δικτατορίας απέκτησαν συναισθηματικό και συμβολικό χαρακτήρα (και σε μερικές περιπτώσεις μετατράπηκαν σε γραμμάτια προς εξόφληση). Κατά κάποιο τρόπο ενσωματώθηκαν σ' αυτό που τελευταία συνηθίζεται να αποκαλείται «εθνική αφήγηση», ανάμεικτη από γεγονότα και μύθους.

Πιο σοβαρά είναι τα κατάλοιπα από τη διά της βίας κατάλυση της δημοκρατικής νομιμότητας, από την παραβίαση του δημοκρατικού κανόνα με την ισχύ των όπλων που η Πολιτεία εμπιστεύθηκε σε μια μικρή αλλά οργανωμένη μειοψηφία.

Πρόκειται και πάλι για κατάλοιπα στο φρόνημα και στην ψυχή μας. Οταν ακούω πανεπιστημιακούς δασκάλους να δηλώνουν ότι δεν θα εφαρμόσουν νόμο που ψήφισε η Εθνοσυνέλευση, σκέφτομαι ότι η δημοκρατική διαδικασία, με την οποία, στη συνείδηση των πολιτών, νομιμοποιούνται οι πολιτικές αποφάσεις, υπέστη σοβαρό πλήγμα διαρκείας. Σαράντα χρόνια ζούμε με το ίδιο πρόβλημα: μικρές δυναμικές και οργανωμένες μειοψηφίες, με διάφορες μορφές βίας, προσπαθούν να επιβάλουν τη θέλησή τους και τα συμφέροντά τους. Το φαινόμενο δεν είναι ταξικό, είναι διαταξικό. Χαρακτηρίζει τόσο τις «ανώτερες» και ισχυρές όσο και τις «κατώτερες» και αδύναμες τάξεις, αλλά πάντοτε σε βάρος των τελευταίων. Κατά κανόνα, με ένα κακέκτυπο «ταξικής πάλης», υπονομεύουμε τη διεύρυνση και κατοχύρωση της δημοκρατικής νομιμότητας και ισονομίας, κεντρικό και πάντοτε επίκαιρο αίτημα μετά την πτώση της δικτατορίας.

*Ο δημοσιογράφος και αντιστασιακός Αντώνης Καρκαγιάννης (1932-2010) διετέλεσε διευθυντής και εκδότης της «Καθημερινής». Το ανά χείρας κείμενο γράφτηκε το 2007.

kathimerini.gr

Αυτό το κείμενο εκτυπώθηκε από το hellenicvoiceny.com, στη διεύθυνση
: http://www.hellenicvoiceny.com/index.php?option=com_content&task=view&id=7100&Itemid=33