Σε γνήσια… σημιτική γραμμή, η γ.γ. του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα, αφού λέει όσα λέει για τον Θ. Πάγκαλο, τον καλεί να καταθέσει συγκεκριμένα στοιχεία (τον εισαγγελέα τον άφησε απέξω), ενώ επί της ουσίας δεν τοποθετείται.

Δηλώνει απλώς ότι «το ΚΚΕ δεν έχει να πει τίποτα περισσότερο για το θέμα γιατί δεν θεωρεί εαυτό απολογούμενο»…

Ετσι, ούτε το… οικονομικό ούτε το πολιτικό ζήτημα, που έθεσε ο Θ. Πάγκαλος, ότι δηλαδή το ΚΚΕ βλέπει ως ίδια το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ. με ό,τι αυτό συνεπάγεται, απαντήθηκαν… 

Εν μέσω όλων αυτών, οι πάντες είναι επιφυλακτικοί: ουδείς θέλει πραγματικά να εμπλακεί σε μια τέτοια «τιτανομαχία», που η ιστορία της ξεκινά ήδη από τη δεκαετία του 1950, όταν ο νεαρός φοιτητής της Νομικής μετείχε στις δραστηριότητες της παράνομης ΕΠΟΝ.

Το έρεβος αυτών των σχέσεων είναι τέτοιο, που, όπως διηγήθηκε πρόσφατα ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, στην προετοιμασία της Οικουμενικής, ο Χαρίλαος Φλωράκης έθεσε βέτο για τη συμμετοχή Πάγκαλου, λέγοντας «μα, αυτός, είναι αντικομμουνιστής»… 

Από φοιτητής του πρώτου έτους της Νομικής, εντυπωσίαζε τους άλλους φοιτητές, όπως τον νεότερό του Κώστα Βεργόπουλο, καθώς περπατούσε με το «Κεφάλαιο» του Μαρξ υπό μάλης – ο μόνος μαρξιστής λέγανε κάποιοι.

Λίγο καιρό πιο πριν, κάνοντας παρέα με τον περίφημο Σίμο, «αντιπρόσωπο» του υπαρξισμού του Σαρτρ στην Ελλάδα, είχε ασπαστεί τη νέα, τότε, τάση και οι πάντες τον θεωρούσαν πρωτίστως «κουλτουριάρη», καθώς το ενδιαφέρον του ήταν ακόμα περισσότερο στη λογοτεχνία και την ποίηση παρά στην πολιτική.

Και η αστική του καταγωγή μάλλον βοηθούσε παρά εμπόδιζε αυτές τις αναζητήσεις. Βέβαια, το να εμφανιστείς, όπως λένε ότι συνέβη, όπως ήθελε ο Σαρτρ με μια ρέγγα στη θέση της γραβάτας δεν ήταν κάτι απλό.

Ειδικά, έχοντας πατέρα διακεκριμένο ανώτατο αξιωματικό της Αεροπορίας και παππού θρυλικό στρατηγό που μπορεί να υπήρξε δικτάτορας, αλλά ήταν και η αιχμή του δόρατος της διαπραγμάτευσης του Ελευθερίου Βενιζέλου στις διεργασίες για τη διαμόρφωση της Συνθήκης της Λωζάννης. 

Οι γνωρίζοντες λένε ότι η ΕΠΟΝ, η ιστορική αυτή οργάνωση, αποφάσισε την αυτοδιάλυσή της μετά το θρυλικό 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, στο οποίο ο Χρουτσόφ αποκήρυξε τον Στάλιν.

 Το αποτέλεσμα όμως ήταν ότι ένας μεγάλος αριθμός ανήσυχων και σκεπτόμενων νέων της Αριστεράς της εποχής βρέθηκε σε σύγχυση και πολιτική περιπλάνηση από τα αριστερά μέχρι το κέντρο.

Ανάμεσά τους ομάδες σαν τη ΔΑΣ 114 στην οποία μετείχε ο Πάγκαλος ως ενεργός ακτιβιστής σε ρόλο… κομάντο, με ξαφνικές κινήσεις και πρωτοβουλίες από βάψιμο τοίχων μέχρι μοίρασμα προκηρύξεων. Στους Λαμπράκηδες Η σύγχυση κράτησε για χρόνια.

 Και, για πολλούς εξ αυτών, τερματίστηκε πλέον τη μοιραία ημέρα της δολοφονίας του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη.

 Από εκείνη τη στιγμή, μια νέα, πρωτοφανής για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρώπη δύναμη γεννιέται: η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη, με επικεφαλής τον Μίκη Θεοδωράκη. 

«Tον Πάγκαλο τον είχα δει πολλές φορές και τον είχα σημειώσει στο μυαλό μου», θυμάται ο Μίκης Θεοδωράκης. «Tον βρήκα και του λέω “έτσι κι έτσι”. “Eντάξει, δέχομαι”, μου λέει».

 Kι έτσι, ο Θεόδωρος Πάγκαλος έγινε ο πρώτος άνθρωπος στον οποίον απευθύνθηκε, όπως λέει ο ίδιος ο Mίκης Θεοδωράκης, για τη δημιουργία της θρυλικής Δημοκρατικής Nεολαίας Λαμπράκη, που συντάραξε την Eλλάδα.

 Με πρωταγωνιστή τον Πάγκαλο, οι Λαμπράκηδες είχαν μια μοναδική πορεία – πέρα από τις πολιτικές τους μάχες και την πολιτιστική τους δράση, έφτασαν ακόμα και να χτίζουν δρόμους σε συνοικίες ξεχασμένες κι από τον Θεό...

 Μπορεί λοιπόν σήμερα οι περισσότεροι που ακούν το όνομα Θόδωρος Πάγκαλος να σκέπτονται αμέσως το όνομα Ανδρέας Παπανδρέου, όμως, όποιος δεν γνωρίζει την κοινή πορεία των Θεοδωράκη – Πάγκαλου ελάχιστα μπορεί να καταλάβει για την ουσία του δεύτερου.

Κι αυτό, δεν αφορά μόνον την αποφασιστικότητά του να λέει τα πράγματα με το όνομά τους, κάτι που κάνει ακόμα και σήμερα αδιαφορώντας για τον... τρόμο που σπέρνει στο σύστημα.

 Αφορά και τη συνολική πολιτική του δόμηση, χωρίς πάντως αυτό να περιορίζει το αυτόφωτο και το αυτοδύναμό του. Στα χρόνια της δικτατορίας, όταν διασπάστηκε η Αριστερά, ο Θόδωρος Πάγκαλος, ανεξάρτητα από την πολιτική επιλογή, μάλλον ένιωσε ψυχικά πιο κοντά στο ΚΚΕ – πάντοτε έντονα άνθρωπος της δράσης ο ίδιος, το «Εσωτερικό» φαίνεται ότι το θεωρούσε κάπως μαλθακό...

Την ίδια χρονιά, στον Μάη του ’68, ήταν μάλλον επιφυλακτικός με το «κίνημα». Κι όταν ο σκηνοθέτης Λάμπρος Λιαρόπουλος φιλοτέχνησε ένα τεράστιο πανό στην πανεπιστημιούπολη του Παρισιού που έγραφε ότι «έρωτας και επανάσταση είναι το ίδιο πράγμα», δηλαδή, είπε ο Θ. Πάγκαλος, «όταν κάνω έρωτα, κάνω επανάσταση;». 

Με τον Μιτεράν Λίγο αργότερα, έγινε ένα είδος «υπουργού Εξωτερικών» του ΠΑΜ, της αντιστασιακής οργάνωσης του Μίκη Θεοδωράκη.

 Και μέσα από αυτό τον ρόλο ήταν που στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ήρθε σε άμεση επαφή και συνδέθηκε με το σύνολο σχεδόν της ανερχόμενης σοσιαλιστικής ευρωπαϊκής ηγεσίας, που, στην επόμενη δεκαετία, θα κυριαρχούσε στην Ευρώπη, όπως άλλωστε και το ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα.

«Oταν κάναμε τη Nέα Eλληνική Aριστερά», θυμάται πάλι ο Μίκης Θεοδωράκης, «καθιερώθηκε να έχουμε μία φορά την εβδομάδα συνάντηση με τον Mιτεράν. O Mιτεράν, ένα στέλεχός του, ο Θόδωρος κι εγώ τρώγαμε μια φορά την εβδομάδα και συζητούσαμε την πολιτική κατάσταση.

Aυτό γινόταν επί δύο χρόνια σχεδόν και δεν ήταν καθόλου τυχαίο. O Θόδωρος “ρουφούσε” όλα όσα λέγονταν, γιατί γινόταν διαλογική συζήτηση μ’ έναν τρόπο σκέψης που δεν γνωρίζαμε εμείς οι Ελληνες κομμουνιστές». 

Ομως, όλα αυτά, κάποτε τελείωσαν. Και το «διαζύγιο» ανάμεσα στον πάλαι ποτέ ηγέτη και τον «πρώτο τη τάξει αξιωματικό» των Λαμπράκηδων ήρθε λίγο πριν από το τέλος της χούντας.

 «H πρώτη μας σύγκρουση με τον Πάγκαλο», θυμάται πάλι ο Μίκης Θεοδωράκης, «έγινε εξαιτίας της πρότασης για τη “Λύση Kαραμανλή” και στο θέμα αυτό δεν νομίζω ότι είχε δίκιο».

 Πάντως, ο ίδιος ο Καραμανλής τον εκτιμούσε ιδιαίτερα, έχοντας όμως ανησυχία για το απρόβλεπτο του χαρακτήρα του: «μπορεί να εμφανιστεί στο προεδρικό με τις πυζάμες», είπε κάποτε σε συνομιλητή του... Υπουργός επί Ανδρέα Στη δεκαετία του ’80, ο Θόδωρος Πάγκαλος υπήρξε ο πρώτος Ελληνας υπουργός για τον οποίο περίττευαν οι επεξηγηματικοί αστερίσκοι στις αναφορές του ευρωπαϊκού Τύπου – ήταν απλώς ο Θόδωρος Πάγκαλος.

 Κι έτσι, μέσα από εκείνον, ο Ανδρέας Παπανδρέου παρέμενε εκ του ασφαλούς και με μεγάλη αποτελεσματικότητα στο ευρωπαϊκό παίγνιο, όσο «επιφυλακτικός» κι αν επιθυμούσε να (δείχνει ότι) είναι με την «Ευρώπη».

 Οι ιστορίες του Θόδωρου Πάγκαλου από εκείνα τα χρόνια, είναι κι αυτές πολύ χαρακτηριστικές – ήταν ένας από τους ελάχιστους Ελληνες υπουργούς που άφηναν στην άκρη τα μεγαλεία και τις δεξιώσεις, για να ξεκλέψει λίγο χρόνο και να επισκεφθεί το Πράδο, να δει τον Γκρέκο και τον Πικάσο, όπως είναι και ένας από τους ελάχιστους Ελληνες πολιτικούς τον οποίο μπορείς να συναντήσεις σε μια συναυλία, όπως εκείνες του «Κουαρτέτου Μπάρτοκ» που ερνηνεύει Μπετόβεν...

 Ομως, οι «μεγάλες ώρες» του Θ. Πάγκαλου δεν ήταν μόνον εκείνες της επισφαλούς πρώιμης ευρωπαϊκής πορείας της χώρας με το ΠΑΣΟΚ.

 Ηταν αργότερα κι εκείνες των Ιμίων, όπου κανείς δεν μπορεί να φανταστεί ποια θα ήταν η κατάσταση της χώρας αν δεν ήταν εκεί να σηκώσει το φορτίο της επαφής με τις Ηνωμένες Πολιτείες και να οδηγήσει στην αποκλιμάκωση από έναν πιθανότατο πόλεμο που η Ελλάδα καταφανώς δεν ήταν έτοιμη να φέρει εις πέρας.

Ακόμα, καιρός θα περάσει μέχρι να εκτιμηθεί σωστά η συμβολή του στην επίσης πολύ σημαντική για την Ελλάδα «υπόθεση Οτσαλάν». Πέραν αυτών όμως, δεν είναι και πολλοί οι Ελληνες πολιτικοί των τελευταίων χρόνων που έχουν κάτι αξιόλογο να εισφέρουν στα της πορείας των διεθνών πραγμάτων.

 Ως υπουργός Εξωτερικών επιχείρησε να φέρει κοντά την Ουάσιγκτον με την Τεχεράνη, λέγοντας στους Αμερικανούς ότι πρέπει να είναι κοντά με τον εχθρό του εχθρού τους, του Σαντάμ. Πρότεινε ακόμα και τη διοργάνωση μυστικών επαφών στην Αθήνα. Ομως, κανείς δεν άκουγε. Από τότε...  

 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Αυτό το κείμενο εκτυπώθηκε από το hellenicvoiceny.com, στη διεύθυνση
: http://www.hellenicvoiceny.com/index.php?option=com_content&task=view&id=414&Itemid=1