Ηταν πριν από 60 χρόνια, τη 10η Δεκεμβρίου 1948, όταν η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθετούσε στο Παρίσι την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το θεμελιώδες αυτό κείμενο που ενέπνευσε το μεταπολεμικό διεθνές δίκαιο θέτοντας στόχους που εν πολλοίς παραμένουν ακόμη μακρινοί.

Κινητήρια δύναμη για την Οικουμενική Διακήρυξη, που άντλησε την έμπνευσή της από τη γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη (1789) και τη Διακήρυξη της αμερικανικής ανεξαρτησίας (1776), ήταν η ανάγκη να γιατρευτούν οι πληγές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και της γενοκτονίας των Εβραίων από τους ναζί. Το κείμενο υιοθέτησαν τα 58 μέλη που απάρτιζαν τότε τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, εκτός της Σοβιετικής Ενωσης, των χωρών της ανατολικής Ευρώπης, της Σαουδικής Αραβίας και της Νοτίου Αφρικής που απείχαν. Η Οικουμενική Διακήρυξη ήταν βεβαίως προϊόν διαπραγματεύσεων, αντιπαραθέσεων και συμβιβασμών, καθώς γεννήθηκε μέσα σε ένα ψυχροπολεμικό κλίμα. Μόλις το 1966 υιοθετήθηκαν από τον ΟΗΕ δύο δεσμευτικές συμφωνίες που μαζί με την Οικουμενική Διακήρυξη αποτέλεσαν τον Χάρτη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Πάντως, παρά τις ασάφειες και τις επιφυλάξεις που υπαγόρευσαν τη δημιουργία της, η Οικουμενική Διακήρυξη παραμένει, κατά τον Γάλλο νομικό Ρενέ Κασέν που συμμετείχε στην εκπόνησή της, «το πρώτο μανιφέστο που υιοθέτησε ποτέ η οργανωμένη ανθρωπότητα». Η Οικουμενική Διακήρυξη αποτέλεσε τη βάση για όλες τις μεταπολεμικές διεθνείς συνθήκες και αναγνωρίζεται γενικώς ως το θεμέλιο του διεθνούς δικαίου που άπτεται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι διεθνείς συμβάσεις κατά των διακρίσεων εναντίον των γυναικών (1979), κατά των βασανιστηρίων (1984), η σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού (1990) και η δημιουργία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (1998) απορρέουν ευθέως από την Οικουμενική Διακήρυξη.

Η διακήρυξη αυτή δεν απέτρεψε ωστόσο μια νέα γενοκτονία (Ρουάντα, 1994) ούτε την καθημερινή παραβίαση των βασικότερων ανθρώπινων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο. Τρομοκρατία και πόλεμος κατά της τρομοκρατίας με όλα τα παρεπόμενά τους, εμφύλιες συρράξεις, καταπιεστικά καθεστώτα, περιστολή της ελεύθερης έκφρασης, βασανιστήρια, παραβιάσεις του ιδιωτικού απορρήτου χάριν της ασφάλειας, ανεργία, φτώχεια, υποσιτισμός, ο δρόμος για την ουσιαστική προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ακόμη μακρύς. Το ιδανικό ωστόσο της προστασίας τους παραμένει επίκαιρο και η πρόοδος των τελευταίων δεκαετιών δεν είναι ευκαταφρόνητη. Οπως λέει ο 90χρονος σήμερα Γάλλος νομικός και πρώην διπλωμάτης Στεφάν Χεσέλ, που πήρε μέρος στη σύνταξη της Οικουμενικής Διακήρυξης, οι απαισιόδοξοι «δεν ξέρουν να κοιτούν την Ιστορία. Ποτέ δεν υπήρξε τόσο μεγάλη πρόοδος μέσα σε 60 χρόνια: φτιάξαμε μια ενωμένη Ευρώπη, καταργήσαμε το απαρτχάιντ, καταργήσαμε τη σοβιετική αυτοκρατορία και τα γκουλάγκ της, συστήσαμε ένα διεθνές ποινικό δικαστήριο που μπορεί να δικάσει ακόμη και αρχηγούς κρατών (...), τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν μέρος μιας ιστορίας εν κινήσει, με φάσεις προόδου και οπισθοδρόμησης»

enet

Αυτό το κείμενο εκτυπώθηκε από το hellenicvoiceny.com, στη διεύθυνση
: http://www.hellenicvoiceny.com/index.php?option=com_content&task=view&id=2708&Itemid=36