Ο φαινομενικά ήπιος πρώην καθηγητής του Γέιλ δεν θα έπρεπε να απολογηθεί, επειδή ευνόησε μισθολογικά τη σύντροφό του από τη θέση του προέδρου της Διεθνούς Τράπεζας.

Και ίσως τα δάκρυά του να μην αφορούσαν αποκλειστικά αυτό το ανθρώπινο πταίσμα, αλλά την κατάρρευση μιας ολόκληρης ιδεολογίας, η οποία στήθηκε σε μεγάλο βαθμό πάνω στις δικές του απόψεις περί ηθικής, στη δική του εκδοχή για το καλό και το κακό, που οδήγησαν σε τερατουργήματα της αμερικανικής πολιτικής τύπου Ιράκ.

 Μιας προσέγγισης που, καταρρέουσα, θα αποσυνδέσει ξανά την ασκούμενη διεθνή πολιτική από την πρόσφορη σε εκμετάλλευση υποκειμενική έννοια της ηθικής και θα την επαναφέρει σε πιο προβλέψιμη, άρα και πιο ελεγχόμενη, ρεαλιστική βάση. 

Η επιστροφή του κυνικού ρεαλισμού τύπου Κίσινγκερ διακρίνεται πλέον ως φυσικό επακόλουθο της κακέκτυπης ανατύπωσης του ουιλσονιανού ιδεαλισμού, που σημειολογικά θα οριοθετηθεί με την αποχώρηση από την ενεργό πολιτική του Τόνι Μπλερ σε λίγες μέρες (περισσότερα γι' αυτόν και το ρόλο του στους πανηγυρικούς της αποχώρησής του). 

Πιονέρος της νέας πολιτικής εποχής 

Ο Πολ Γούλφοβιτς δεν αξίζει τη γελοιοποίηση των φωτογραφιών με τις τρύπιες κάλτσες στο τέμενος της Κωνσταντινούπολης.

Δεν αξίζει ούτε το στίγμα που θα τον συντροφεύει μετά την αποχώρησή του από την Παγκόσμια Τράπεζα.

 Αντιθέτως, αξίζει να μνημονεύεται ως ένας από τους καταλύτες της κατάρρευσης των ιδεοληπτικών συγχύσεων μιας εξαιρετικά μεταβατικής εποχής.

 Διότι προϋπόθεση της κατάρρευσης είναι η ανύψωση. Αν οι απόψεις του Γούλφοβιτς περί -μοιραία υποκειμενικής- ηθικής διεθνούς πολιτικής παρέμεναν πνευματική τροφή μερικών φοιτητών στη Σχολή Διεθνών Σχέσεων του Γέιλ (όπως της Κοντολίζα Ράις), αν απλώς μηρυκάζονταν σε διάφορες «Δεξαμενές Σκέψης», αν η συναισθηματική έκρηξη της 11ης Σεπτεμβρίου δεν τις είχε καταστήσει επίσημη πολιτική των ΗΠΑ με τις αναπόφευκτες παραμορφώσεις της θεωρίας που προκαλεί η πράξη, η αίγλη τους θα παρέμενε αλώβητη, έτοιμη να αναδυθεί σε νέα Ιράκ και νέες Σερβίες.

Διότι η συναισθηματική τους αξία είναι σημαντική, όπως έδειξε και η μεγάλη αποδοχή που είχε ο ΝΑΤΟϊκός πόλεμος στη πρώην Γιουγκοσλαβία, κυρίως μεταξύ των ανά τον κόσμο «προοδευτικών».

 Καταβολές και Ολοκαύτωμα Η συναισθηματική βάση κάθε ηθικής άποψης οδηγεί σε μια ψυχαναλυτική προσέγγιση των απόψεων του Γούλφοβιτς (και του Μπλερ, αλλά, είπαμε, ήγγικεν η ώρα).

Ο θάνατος του συνόλου σχεδόν των συγγενών του στην Πολωνία στο ναζιστικό Ολοκαύτωμα είναι φυσικό να αποτέλεσε τη βάση.

Η αποτυχία του «κατευνασμού» κατά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, η καθυστέρηση της αμερικανικής εμπλοκής στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, σε συνδυασμό με την εκτίμηση ότι αυτή επέτρεψε την ανάπτυξη του Ολοκαυτώματος, έδωσε λογική αξία στην άποψη ότι παρόμοιοι κίνδυνοι πρέπει να αντιμετωπίζονται αποφασιστικά στο ξεκίνημά τους, σχεδόν προληπτικά.

 Η παρομοίωση των «ρεαλιστών» με τον Νέβιλ Τσάμπερλεν δεν ήταν απλώς αποστομωτικό επιχείρημα σε επίπεδο υπεραπλουστευτικών τηλεοπτικών συζητήσεων.

Πιο συναισθηματική, άρα πιο αυθαίρετη, ήταν η άποψη ότι οποιαδήποτε δημοκρατία είναι εκ φύσεως αγαθή και, ακόμα περισσότερο, εκ φύσεως φιλική προς τις -εξ ορισμού αγαθές- ΗΠΑ.

Οι οποίες, στρατιωτικά πανίσχυρες, δεν έχουν καμιά δικαιολογία για να μην κάνουν το σωστό. Ο καταλύτης της 11ης Σεπτεμβρίου εξασφάλισε τις εκτελεστικές συμμαχίες για την εφαρμογή του ιδεολογήματος αυτού.

Η φαινομενικά ετερόκλητη συμμαχία του ιδεαλιστή Γούλφοβιτς με κυνικούς ρεαλιστές (Τσένι), ανασφαλείς που αναζητούν συναισθηματικές βεβαιότητες (Μπους) και απλοϊκούς μάνατζερ (Ράμσφελντ), αλλά και όσους αναζητούσαν ευκαιρία να επενδύσουν χάριν των συμφερόντων τους, οικονομικών, πολιτικών και άλλων, απέκτησε ορμή, αλλά και όψη, οδοστρωτήρα. 

Παρασυρμένοι από τον οδοστρωτήρα αυτό, ακόμα και οι επικριτές του, κυρίως στην Ευρώπη, στριμώχτηκαν σε διατύπωση αντιρρήσεων σε ηθικολογικό επίπεδο, παίζοντας έτσι στο γήπεδο της αμερικανικής «Ομάδας του Ονείρου» (Dream Team). 

Τώρα που η πρώτη εκτεταμένη πειραματική εφαρμογή του μορφώματος αυτού στο Ιράκ το κάνει να φαίνεται περισσότερο σαν «ταύρος σε υαλοπωλείο» μετά τα αναισθητικά βέλη των κτηνιάτρων που ήρθαν να τον μαζέψουν, ο γδούπος της πτώσης του συμπαρασύρει και τις όποιες θετικές αρχικές παραδοχές του. 

Αν όμως στην πλευρά της λεγόμενης «Δύσης» η φυσική αντίδραση στο καταστροφικό αμερικανο-βρετανικό (δεν ξεχνάμε τον Μπλερ) συναισθηματικό όργιο φαίνεται να είναι μια σταδιακή αναδίπλωση στο ρεαλισμό, ακόμα και με τα χαρακτηριστικά του κυνισμού, η συναισθηματική έξαρση, που πυροδότησε στο στρατόπεδο, που εκ των πραγμάτων βρέθηκε απέναντι, στο Ισλάμ, διατηρεί την ορμή της και προσφέρεται ακόμα για παρόμοια εκμετάλλευση από το σύμπλεγμα των δικών της ιδεαλιστών, κυνικών και απλών συμφεροντολόγων.

 «Παραπλανημένος» 

Στην πολιτική επιτύμβια στήλη του Γούλφοβιτς θα μπορούσε να γραφεί η περιγραφή που του έκανε ανώτατο στέλεχος του Πενταγώνου: «Στην Ουάσιγκτον υπάρχουν δύο ειδών κακοποιοί, οι απατεώνες και οι βλάκες. Δεν είναι απατεώνας.

Είναι βαθιά παραπλανημένος, είναι αδιάβροχος στα πραγματικά στοιχεία και είναι ένας σοβαρός, προβληματισμένος άνθρωπος». 

Η συναισθηματική ανάγκη, η μεταφυσική πίστη που απορρίπτει κάθε λογική απόδειξη του αντιθέτου, οδήγησε γι' άλλη μια φορά στην Ιστορία σε αιματηρά εγκλήματα.

Και φαίνεται ότι ήρθε η ώρα ο κυνισμός να κάνει γι' άλλη μια φορά τα δικά του.   

 ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ