Αγκάλιασε πρώτα τη γη, ξεχορτάριασε, φύτεψε δέντρα κι έπειτα άρχισε να σκάβει για να ανασύρει πολύτιμους θησαυρούς. Η αναζήτηση της αρχαίας Ζωμίνθου στην Κρήτη δεν ήταν εύκολη υπόθεση για τον αρχαιολόγο Γιάννη Σακελλαράκη.

Με ανασκαφές μεγάλες στο ενεργητικό του όπως οι Αρχάνες, το Ιδαίον Αντρον στην Κρήτη αλλά και τα Κύθηρα. Παρόλα αυτά, όμως, είναι ξεκάθαρος από την αρχή της συζήτησής μας. «Η Ζώμινθος είναι το μεγαλύτερο έργο της ζωής μου», τονίζει με πάθος. Πώς ένιωσε όταν την ανακάλυψε; «Οπως θα έπρεπε να ένιωσε ο Εβανς όταν ανακάλυψε την Κνωσό», απαντά. Για να μην καταφύγουμε όμως σε δημοσιογραφικές υπερβολές μας προσγειώνει. Μιλάει γι' αυτό το μοναδικό συναίσθημα όταν ανακαλύπτεις ένα «καθαρό» από κάθε ανθρώπινη επέμβαση χώρο. Από το 1959 σκάβει στην Κρήτη -τότε που συμμετείχε στην ανασκαφή θολωτού τάφου στη Μυρσίνη Σητείας- φοιτητής ακόμη και με επιτυχίες που απασχόλησαν τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. «Η Ζώμινθος, όμως, είναι κάτι αναπάντεχο», εξηγεί. Ηταν η δεύτερη μέρα της ανασκαφής του Ιδαίου Ανδρου τα χρόνια της δεκαετίας του '80, όταν η απάντηση ενός βοσκού στην ερώτηση πού βόσκει τα πρόβατά του, άρχισε να τριγυρίζει έντονα μέσα στο μυαλό του. «Στη Ζώμινθο».

Ετσι άρχισε η περιπέτειά του στον περήφανο Ψηλορείτη όπου βρήκε αυτό που υποψιαζόταν. Μια μινωική εγκατάσταση σε υψόμετρο 1.187μ. Μια πολιτεία με υψηλή αισθητική, σε στρατηγικό σημείο, οργανωμένη άψογα και καθόλου τυχαία. Οι κάτοικοι της Ζωμίνθου γνώριζαν πολύ καλά πώς να επιβιώνουν στον σκληρό χειμώνα. Αυτό το οργανωμένο βιοτεχνικό και θρησκευτικοπολιτικό κέντρο των Μινωιτών που είχε όπως φαίνεται επαφή με την Κνωσό, αποκαλύπτεται από το Γιάννη Σακελλαράκη και τη σύντροφο στη ζωή και τις ιδέες του Εφη Σαπουνά - Σακελλαράκη. Μαζί μοιράζονται και τις ίδιες οικολογικές ανησυχίες αρκετά χρόνια πριν... γίνουν μόδα! Σκοπός του Γιάννη Σακελλαράκη -κι ας ξίνιζαν κάποιοι όταν τον άκουγαν δεκαετίες πριν- ήταν η δημιουργία αρχαιολογικών δρυμών στον Ψηλορείτη. Οι αναπτυξιακές του ιδέες για το περιβάλλον και την αναβάθμισή του, πήραν χρόνο, αλλά εκείνος διαθέτει και πείσμα και υπομονή. Στην «Ποιητική της ανασκαφής» (εκδόσεις Ικαρος) περιγράφει πώς άρχισε να φυτεύει δέντρα που χρειάζονταν χρόνο για να αποδώσουν καρπούς, πώς δημιούργησε κλαδεύοντας κάθε χρόνο τους θάμνους το δάσος τρικοκκιάς.

Το οικολογικό πείραμα του Γ. Σακελλαράκη, είναι ένα φως για το μέλλον, ειδικά αν σκεφτεί κανείς τα χιλιάδες καμένα στρέμματα των τελευταίων ετών. Σε αυτό, άλλωστε, το πείραμα στέκεται περισσότερο ο ίδιος, και λιγότερο στις ανακαλύψεις του. Οσο εντυπωσιακές κι αν είναι. Στη Ζώμινθο λοιπόν εντόπισε κτίριο 1.600 τ.μ., ολόκληρο συγκρότημα με βοηθητικούς χώρους που καταλαμβάνουν στρέμματα τα οποία απαιτούν χρόνια για να ερευνηθούν. Τα 1.360 τ.μ. που αποκάλυψε μαρτυρούν εξαιρετική τεχνογνωσία και έλεγχο σε αυτό το βιοτεχνικό παραγωγικό κέντρο που το μέγεθός του αλλά και κάποια χαρακτηριστικά του έχουν εκπλήξει την επιστημονική κοινότητα. Αντίθετα από την Κνωσό και τη Φαιστό, στο συγκρότημα αυτό δεν πρωταγωνιστεί ο πωρόλιθος όπως στα κτίρια του μινωικού πολιτισμού αλλά μια σκληρή πέτρα.

Ο Γ. Σακελλαράκης έχει εντοπίσει τρεις χρονικές φάσεις του συγκροτήματος. Η πρώτη αφορά την ίδρυσή του περίπου γύρω στο 1.900 π.Χ., η δεύτερη την ακμή γύρω στο 1.600 π.Χ. και η τρίτη εμφανίζεται τη μυκηναϊκή περίοδο. Στην ερώτηση αν πρόκειται για ανάκτορο, είναι κατηγορηματικός: «Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι ανάκτορα ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος… Ξαφνικά άρχισαν να ξεφυτρώνουν ανάκτορα κι αλλού επειδή έχουν μια κεντρική ή δυτική αυλή όπως τα μεγάλα ανάκτορα». Το συγκεκριμένο φυσικά, μόνο μικρό δεν το χαρακτηρίζεις. Στο ισόγειο έχει 40 δωμάτια. Γι' αυτό και ο ανασκαφέας το ονομάζει «ανακτορικό κτίριο».

kathimerini

Αυτό το κείμενο εκτυπώθηκε από το hellenicvoiceny.com, στη διεύθυνση
: http://www.hellenicvoiceny.com/index.php?option=com_content&task=view&id=2102&Itemid=30